Eğitim modülümüz, büyük ölçekli coğrafi verilerin toplanması, saklanması ve analiz edilmesi süreçlerini kapsayan Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) üzerine kurulmuştur. CBS, karar verme süreçlerini destekleyen güçlü bir araç olup, mekânsal verilerin analizinde benzersiz imkânlar sunar. Özellikle Osmanlı tarihçiliğinde kaydedilen ahkâm, mühimme, kadı sicilleri ve tahrir defterleri gibi kaynaklardan elde edilen mekâna dayalı bilgiler, CBS'nin mekânsal analiz ve görselleştirme yetenekleri ile haritalanabilir. Eğitim müfredatında ArcGIS yazılımı kullanılarak, Osmanlı dönemi belgelerinde bulunan mekânsal verilerden tematik ve dijital haritalar üretilmesi öğretilecektir.

​

1. Ders: Coğrafi Bilgi Sistemlerine Giriş

​

Bu oturumda Coğrafi Bilgi Sistemleri'ne (CBS) ilişkin temel kavramlar ele alınacak ve sistemlerin yapısal özellikleri tanıtılacaktır. Öğrencilere, raster ve vektör veri yapıları, coğrafi veri tabanları (Geodatabase), şekil dosyaları (Shapefile), özellik sınıfları (Feature Class) ve alan tanımları (Domain) hakkında bilgi verilecektir. ArcGIS Pro yazılımının ara yüzü ve fonksiyonellikleri detaylı bir şekilde incelenecektir.

​

2. Ders Konusu: Coğrafi Referanslama ve Konumsal Veri Tabanı Yönetimi

​

Bu derste, coğrafi referanslamanın temel prensipleri ve metodolojisi üzerinde durulacak, coğrafi bilgi sistemleri içindeki uygulama süreçleri tartışılacaktır. Öğrencilere, tarihi haritaların ArcGIS platformu üzerinde nasıl coğrafi olarak referanslandırılacağı öğretilecek ve poligon, çizgi, nokta gibi temel vektör veri yapılarının kullanımıyla ilgili uygulamalı bilgiler sunulacaktır. Ayrıca konumsal veri tabanı yönetimi ve vektörlerin haritalama teknikleri üzerine yoğunlaşılacaktır.

​

3. Ders Konusu: Tarihsel Verilerin Mekânsal Analizi

​

Bu oturum mekânsal verilerin coğrafi bilgi sistemleri kullanılarak nasıl analiz edileceğine odaklanmaktadır. Excel araçları kullanılarak veri toplama ve düzenleme teknikleri, ArcGIS içindeki geoprocessing araçları (Örn. Select, Buffer, Clip, Merge, Union, Intersect, Spatial Join, Join by Attributes) ile veri dışa aktarım süreçleri ve veri özelliklerinin nasıl ayarlanacağı, Definition Query (Sorgulama) kullanımı ve görsel gösterim seçenekleri incelenecektir.

​

4. Ders Konusu: Harita Çıktısı Oluşturma ve Tematik Haritaların Hazırlanması

​

Bu son oturumda mekânsal veri katmanlarının sembolizasyonu, harita üzerindeki nesneler için etiketleme teknikleri ve harita çıktılarının elde edilmesi gibi konular işlenecektir. Ayrıca, veri akışlarını gösteren haritaların tasarımı, ağ analiz araçlarının kullanımı, ArcGIS'in Living Atlas'ının nasıl kullanılacağı ve nüfus yoğunluğu ile tematik haritaların nasıl tasarlanacağı detaylarıyla anlatılacaktır.